ZAGREB TEKNİK MÜZESİ
Yazan : Ali Rıza İşipek
ali.isipek@gmail.com
1954 yılında kurulan ve bugün 44.000 m2 lik bir alanı kapsayan Zagreb Teknik Müzesi bünyesinde ulaştırma başta olmak üzere teknoloji alanında birçok konu ile ilgili sabit ve geçici sergileri barındıran bir müzedir.
2 Eylül 2013 günü, Piri Reis’in 1513 yılında yapmış olduğu Dünya Haritasının 500. Yılı nedeniyle Hırvatistan’da Rijeka ve Porec’ten sonar üçüncü sergimizi de bu müzede açmak kısmet oldu. Bu sergilerimizi de detaylı bir yazı ile sizlere duyuracağız AB’nin yeni üyesi olan Hırvatistan’da kültür seviyesi hakikaten oldukça yüksek. Hemen hemen her sokakta mutlaka bir kitapçı görmek mümkün ve sadece 700.000 nüfusa sahip Zagreb’teki kütüphane sayısının Türkiye’deki kütüphane sayısından fazla olması da bunun en önemli göstergesidir sanırım.
Zagreb’de bir sokak köşesindeki yön levhaları da kültür ve sanata verilen önemi çok güzel anlatıyor aslında. Fotoğrafta da görüleceği üzere tek bir yol köşesinde yirminin üzerinde müze ve galerinin isminin yazılı olduğunu görmek hakikaten insanı şaşırtıyor. Şehrin merkezinde eski bir fabrika binasının restore edilmesi ile kurulmuş olan müze oldukça geniş bir açık alana da sahiptir. Müze koleksiyonları yedi ana tematik bölümde sergilenmektedir;
• Enerji Dönüşümü Bölümü,
• Ulaştırma Bölümü,
• Astronomi Bölümü ( planetaryum dahil)
• Jeoloji, Madencilik ve Petrol Bölümü,
• İtfaiye Bölümü,
• Tarım Bölümü,
• Teknolojik Alandaki Önemli Hırvatlar
Enerji Dönüşümü Bölümü:
Bu bölümde enerjinin dönüşümünü sağlayan her türlü araç ve sistemi görmek mümkündür. 19. YY.’da kullanılmış olan ahşap şarap presinden su değirmenlerine, su tulumbalarından türbinlerine, tek silindirli stimli makinalardan gelişmiş gemi stimli makinalara, turbo jeneratörlerden dizellere, jet motorlarından Hidro Elektrik Güç Santrali kontrol paneline kadar çeşitli devirlere ait objeler ziyaretçilere teknolojinin kullanıldığı alanların aktarılmasını en iyi şekilde sağlamaktadır.
Ulaştırma Bölümü:
Ulaştırma Bölümü Kara, deniz ve hava olmak üzere üç ana kısma ayrılmaktadır. Kara Ulaştırması bölümünde özellikle otomobil, bisiklet, motosiklet, lokomotif, elektrikli ve atlı tramvay ve kar motoru dikkati çekmektedir. Otomobiller bölümünde en göze çarpan 1926 Model Mercedes S modelidir. Altı silindirli, 5.400 cc, 170 BG motora sahip bu spor araba 170 km sürate çıkabiliyordu. Sadece 26 adet üretilmiş olan bu araç maalesef tam donanımlı olarak sergilenememektedir.
Sergilenen araçlar arasında ilgi çeken diğer bir otomobil ise 1926 yapımı Renault NN modelidir. Üstü açılabilen ve sadece 20 BG gücünde dört silindirli bir motora sahip olan bu araba zamanın en güzel otomobilleri arasında sayılıyordu. Üzerinde halen original plakası takılı olan bu araç 60 km. sürate kadar çıkabiliyordu.
Müzede ilgi çeken araçlardan birisi de 1931 yılında Marco Knez tarafından imal edilmiş ve Zagreb caddelerinde başarı ile kullanılmış olan kar motorudur. Yazın ise kayaklar sökülerek tekerlekler monte edilmekte ve bu şekilde kullanılabilmektedir. 5 silindirli bir motora sahip olan araç pervanenin itme gücü ile hareket etmektedir. Ulaştırma bölümündeki diğer ilgi gören araçlar arasında ise, üç kişilik motosikleti, Dubrovnik atlı tramvayını, Zagreb elektrikli tramvayını ve Samoborcek isimli lokomotifi sayabiliriz.
Denizcilik kısmının en önemli objesi ise hiç kuşkusuz aynı zamanda müzedeki en büyük araç olan Malisan CB-20 Cep denizaltısıdır. 1942 yılında İtalya firması olan All Caproni tarafından inşa edilmiş olan 35 tonluk bu denizaltı 15 metrelik bir uzunluğa sahiptir.
Personelinin dört kişi olduğu tahmin edilen denizaltı sürpriz hücumlar yapmak üzere geliştirilmiştir. Sahip olduğu iki torpido ile özellikle sığ limanlara rahatlıkla sızıp buralarda demirde veya rıhtımda bağlı gemiler için büyük tehlikeler yaratabilirdi.
İtfaiye Bölümü
Müzenin itfaiye Bölümü de oldukça zengin bir envantere sahiptir. 19 YY.da imal edilmiş yangın söndürme araçlarından günümüzün modern yangın söndürme sistemlerine kadar çok geniş bir yelpazede çeşitli büyüklüklerde itfaiye araçları geniş bir salonda ziyaretçilere sunulmakta, yangınların tarihi, büyük yangınlar, bu araçların tarihsel kullanımları ile ilgili çeşitli görsel panolarla da konu açıklamalı bir şekilde anlatılmaktadır.
Pazartesi ve bayram günleri hariç her gün açık olan müze girişi yaklaşık 6 TL olup, yedi yaş altı çocuklar ile askeri personele müze girişi ücretsizdir. İlave bir ücret alınmaksızın belirli saatlerde rehberli turlar da düzenlenmektedir. Müze kütüphanesi ve arşivleri genel kullanıma açık değildir ancak önceden izin alınmak koşuluyla bu imkanlardan da yararlanmak mümkün olabilmektedir.