Avrupa’da 2013 Yılının En İyi Müzesi “Riverside Ulaştırma Müzesi”

Riverside Ulaştırma müzesinden bir görüntü

Avrupa’da 2013 Yılının En İyi Müzesi “Riverside Ulaştırma Müzesi”

Yazan : Ali Rıza İşipek
ali.isipek@gmail.com

Avrupa Müze Forumu ( EMF ) 2013 Avrupa’da Yılın Müzesi ödülünü bir ulaştırma müzesine verdi. İskoçya’nın Glasgow kentinde yeni açılan Riverside, İskoçya ulaştırma ve seyahat Müzesi’ne ödülü 18 Mayıs 2013 tarihinde Belçika’da yapılan bir tören ile takdim edildi.

Bu ödül hem dünyadaki müzeciliğin geldiği seviyeyi göstermesi hem de müze deyince sadece sanat eserlerinin veya tabloların sergilendiği bir mekanların akla gelmemesi gerektiğini bir kez daha anımsatması açısından son derece önemlidir

Riverside Ulaştırma Müzesi, Glasgow Ulaştırma Müzesi’ni geliştirmek amacıyla Zaha Hadid Mimarlık tarafından dizayn edilmiş ve 20 Haziran 2011 tarihinde açılmıştır. Müze 1993 yılından beri şehirde açılmış olan ilk müzedir. Yılda bir milyon ziyaretçinin beklendiği müze 7.500’lik bir alanda inşa edilmiştir. Bina içinde ayrıca bir atölye ve Cylde Denizcilik Vakfına ait ofis alanı yer almaktadır.

Riverside Müzesi’nin inşası için gerekli olan 74 Milyon poundun ( yaklaşık 111 Milyon ABD Doları ) 69 milyon Poundu Glasgow Kent Konseyi ( bizdeki İl Özel İdaresi benzeri) geri kalan 5 Milyon Pound ise sponsorluklar ve bağışlardan toplanmıştır. Ülkemizde de bir müzenin inşası için 200 Milyon TL’lik bir yatırım bütçesinin ayrılabileceği günlerin geleceğine inanıyorum.

2007 yılında temeli atılan müze dört yılda tamamlanmıştır. Glasgow Ulaştırma Müzesi koleksiyonlarını sergilemek amacıyla inşa edilen müze süreç içinde koleksiyonlarını da zenginleştirme çabalarını sürdürmüştür. 300.000 Dolarlık yağlıboya tablolardan, lokomotiflere kadar değişik kıymet ve büyüklüklerde eserlerin tedariki ile envanter zenginleştirilmiştir.

Eski müzede eserler tiplerine göre yani, bisikletler, motosikletler, gemi modelleri, arabalar, otobüsler ve diğer araçlar ayrı ayrı sergilenmekteydi. Bu sergileme yönteminde ile ziyaretçiler bir modeli diğer bir model ile kıyaslama imkanı bulabilmekteydiler. Ancak aynı objenin değişik maksatlarla kullanımını anlatmakta çeşitli güçlüklerle karşılaşılıyordu. Örneğin bir araç hem ulaştırma hem de spor amaçlı kullanılabiliyor bunu belli bir tema dahilinde sergilemek mümkün olmuyordu.

Yeni müzede objeler hem tiplerine göre hem de temalara göre ayrılmaktadır. Müzede dokuz ana tema bulunmaktadır. Bunlar :

1. Caddeler :
• Cadde 1 – 1895 -1930’lar
• Cadde 2 – 1930 -1960’lar
• Cadde 3 – 1960 -1980’ler
2. Clyde Nehri: Asırlarca Clyde Nehri önemli bir liman ve endüstri merkezi olarak Glasgow şehrindeki gelişmeleri yansıtmıştır.
3. Ulaştırma ve Eğlence : inanlar ulaşımı, eğlence, spor veya şehir ortamından uzaklaşmak için kullanmışlardır.
4. İskoçya İmalatı :
5. Görüşler ve moda :
6. Dünyaya erişim :
7. Geçmiş, Günümüz ve gelecek : İnsanların daha uzağa daha hızlı daha yükseğe ve daha emniyetli seyahat etme tutkuları
8. Felaketler ve Kazalar : Kaza ve olayların insanların hayatını ve ulaşım dizaynını nasıl etkilediği,
9. Ulaşma : İnsanların Glasgow kenti ve İskoçya dahilinde bir yerden bir yere ulaşmak için yaptıkları uğraşlar, engeller

Müzenin sergi alanlarının şekillendirilmesi öncesi çok geniş bir anket çalışması yapılmıştır. Bu ankete ve çalıştaylara her kesimden insanlar ve eski müzeyi ziyaret etmiş kişiler iştirak etmiştir. Kendilerine eski müzenin eksiklikleri, en çok şikayet ettiğiniz hususlar, görmek istedikleriniz gibi sorular yöneltilmiş ve çözümler tartışılmıştır.

Yapılan bu çalışmalar sonucu eski müze ziyaretçilerinin şikayetlerinin dört ana başlık altında toplandığı görülmüştür.

– Daha fazla canlandırma,
– Lokomotif ve tramvaylar gibi büyük objelere erişebilme, içine girebilme,
– Daha fazla interaktif olma
– Daha fazla bilgi özelliklede objeler ile ilgili film ve fotoğraf

Müzenin dizaynında tüm bu görüşler dikkate alınmıştır. Yapılan üç cadde canlandırması, sergilenen objeler ile ilgili resim ve filmlerin gösterimi bu gelişmeler arasında sayılabilir. Ayrıca sergilenen obje sayısı da 1.400’den 3.000 adede yükselmiştir. sergilenecek 3.000 obje için 38.000 saatlik bir konservasyon hizmeti harcanmıştır.

Müzede değişik modellerde otobüslerde sergilenmektedir. Bunlarla birlikte otobüs motorları, şanzımanları, otobüs durak levhaları, otobüs ücret levhaları yine değişik temalar altında sergilenmektedir.

Bunlara ilave olarak otobüslerdeki günlük yaşamda yine şoför ve muavin üniformaları, bilet makinaları, ehliyet ruhsat ve diğer dokümanlar, biletler, yol haritaları, zaman çizelgeleri ve fotoğraflar ile ziyaretçilere aktarılmaktadır. Koleksiyonda ayrıca eski otobüslerin maketleri ile bire bir ölçekte yapılmış iki atlı bir otobüs modeli ve 1947 model bir ahşap otobüs modeli yer almaktadır.

Müzenin rıhtımında ise eski bir yelkenli gemi olan Glenlee bulunmakta olup ziyarete açıktır.

Aslında yeni müze ile eski müze arasındaki farkları en güzel rakamlar ortaya koymaktadır. Burada özellikle teknolojinin ne kadar ön plan çıktığını görmekteyiz. Müze için yapılabilecek en önemli eleştiri ise otomobil veya bisiklet gibi bir çok objenin üst katlarda ve tavanlarda sergilenmesidir. Bu objelerin içini görmek veya daha yakından tanımak isteyen ziyaretçiler bu imkanı bulamamaktadırlar.

Riverside Müzesi Eski Müze
Obje Sayısı 3.000 1.400
Kullanılan resim sayısı 4.000 100
Video ve Klipler 189 10
Mülakatlar 93 2
İnteraktif Ekranlar 92 0
Filmler 82 4
interaktif Canlandırmalar 98 0
Audio – video monitörler 130 4
E-İntro lar 37 0
ismi geçen insan sayısı 550 100
Verilen bilgi ( kelime olarak ) 140.000 35.000